Συγνώμη Τυνησίας ήθελα να γράψω… όχι, στην πραγματικότητα, της Ελλάδας ήθελα να γράψω ή ακόμη καλύτερα να διαβάσω σε κάποιο από τα διεθνή «έγκυρα» έντυπα του εξωτερικού ή να δω σε κάποιο από τα μεγάλα (σε προϋπολογισμό και πλήθος εξαρτήσεων) ειδησεογραφικά
Θα ήθελα η ιστορία που ακολουθεί, γνωστή στους περισσότερους, (συνειδητοποιώντας πλήρως τα κόστη και τα οφέλη της) να είναι αυτή που θα χαρακτηρίσει την γενιά μου στο πέρασμα του χρόνου και όχι να βυθιστώ για μία ακόμη φορά στην λήθη της ανυπαρξίας ή ακόμη χειρότερα στην χλεύη όσων ακολουθήσουν μετά από εμένα γιατί ο σιωπών δοκεί συναινείν, αδιακρίτως, αν θέλουμε να είμαστε ρεαλιστές.
Η ιστορία του Μοχάμεντ Μπουαζίζι είναι πια μία παγκόσμια αφήγηση. Νέος, πτυχιούχος, άνεργος που για να επιβιώσει έγινε μικροπωλητής φρούτων. Η αστυνομία καταστρέφει τον πάγκο του και απευθυνόμενος στις αρχές δεν βρίσκει καμία δικαίωση. Αυτοπυρπολείται (αν το είχε κάνει στην πλατεία Ματεότι της Γένοβας δεν θα μου προκαλούσε έκπληξη αν είχε διαβάσει την ιστορία του δικού μας Κώστα Γεωργάκη) σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την απελπιστική πραγματικότητα που βιώνει , και υποκύπτει στα τραύματά του. Ο θάνατός του ήταν η αφορμή για να ξεσπάσει η εξέγερση των ανέργων της Τυνησίας , που μετατράπηκε στην επανάσταση που έριξε έναν δικτάτορα και επανέφερε στο προσκήνιο την πραγματική ουσία της πάλης των τάξεων και τον ρόλο της πολιτικής και των πολιτικών που σύμφωνα με τον δικό μας Πλάτωνα, και συμφωνώ μαζί του απολύτως, πολιτικός είναι εκείνος που μπορεί να ποιμένει το λαό, δηλαδή να τον φροντίζει και όχι να τον εκμεταλλεύεται. Όπως ο υφαντής ξέρει να ταιριάζει τα νήματα, το ένα με το άλλο, τα χρώματα το ένα με το άλλο και όλα να τα συναρμολογήσει τόσο καλά ώστε να βγει στο τέλος ένα ύφασμα που δεν είναι τυχαίο ανακάτωμα αλλά μια οργανωμένη κατασκευή προσαρμοσμένη στο σκοπό για το οποίο προορίζεται, έτσι και ο πολιτικός έχει να υφάνει το κοινωνικό υλικό (τάσεις, φιλοδοξίες, συμφέροντα, αδυναμίες κλπ) για να κατασκευάσει μια ισορροπημένη και ευσταθή συλλογική ζωή. Έργο του δηλαδή είναι να εναρμονίσει τα ατομικά συμφέροντα μεταξύ τους και με το συμφέρον του συνόλου και να ικανοποιήσει τις ατομικές ανάγκες σε συνάρτηση με τα διατιθέμενα από το σύνολο μέσα.
Η Τυνησία ήταν μια χώρα όπου η επίσημη μακροοικονομία ευημερούσε, με την στήριξη μιας δικτατορίας με δημοκρατικό μανδύα. Η χώρα συμμετείχε στην GATT και τον ΠΟΕ, είχε στενούς δεσμούς συνεργασίας με την ΕΕ, με υπογεγραμμένες συνθήκες ελεύθερης διακίνησης εμπορευμάτων και κυριότερους οικονομικούς εταίρους την Γαλλία και την Ιταλία. Υπό το καθεστώς Μπεν Άλί ο χρηματοπιστωτικός τομέας αναμορφώθηκε και αναπτύχθηκε, σημαντικά τμήματα του δημόσιου τομέα μετατράπηκαν σε κερδοφόρες επιχειρήσεις και 160 κεντρικές κρατικές επιχειρήσεις ιδιωτικοποιήθηκαν. Η χώρα είχε ΑΕΠ αντίστοιχο με την ευρωπαϊκή περιφέρεια, χαμηλό έλλειμμα δημόσιου τομέα, πληθωρισμό απόλυτα ελεγχόμενο και πλήρως ανανεωμένη δανειοληπτική ικανότητα στις περίφημες αγορές… Οι πολιτικές του ΔΝΤ που εφαρμόστηκαν ήταν απολύτως αποτελεσματικές. Ταυτόχρονα ορισμένες οικογένειες της χώρας, ανάμεσα στις οποίες και η οικογένεια Τραμπελσί, γόνος της οποίας και η δεύτερη γυναίκα του δικτάτορα, είχαν στην κατοχή τους τις πιο κερδοφόρες επιχειρήσεις της χώρας, ανάμεσα τους τράπεζες, ξενοδοχεία, τηλεπικοινωνίες, αντιπροσωπείες.
Η χώρα ουσιαστικά είναι χωρισμένη σε ζώνες ανισότητας, με την παραλιακή ζώνη να έχει συγκεντρώσει όλο τον πλούτο. Ακόμα και σε τομείς της οικονομίας που ευημερούσαν επί Μπεν Αλί οι μισθοί παραμένανε χαμηλοί, ενώ για τα φτωχότερα στρώματα του πληθυσμού η κυβέρνηση , ακολουθώντας πολιτική ΔΝΤ, είχε καταργήσει τις οικονομικές παροχές και είχε οδηγήσει σε εξασθένιση το κράτος πρόνοιας. Οι εργαζόμενοι αντιμετώπιζαν την άνοδο των τιμών των βασικών ειδών διατροφής και των δαπανών στέγασης, ενώ η ανεργία επισήμως καταγραφόταν στο 15%, με την πραγματικότητα να είναι πολύ χειρότερη. Τα ποσοστά ποικίλουν τόσο με βάση την γεωγραφία της χώρας, με το ποσοστό να εκτοξεύεται στο εσωτερικό της, αλλά και με βάση την ηλικία. Η ανεργία στους νέους αγγίζει σε περιοχές το 50% ενώ είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι ο άνεργος πληθυσμός αποτελείται από μεγάλο ποσοστό πτυχιούχων, σε ένα μορφωμένο πληθυσμό, αφού οι απόφοιτοι λυκείου αγγίζουν το 100%.
Σε αυτό το σκηνικό ανισοτήτων και καταπίεσης η κοινωνική αναταραχή ήταν απλά θέμα χρόνου. Όμως η έκταση και έντασή της ήταν κάτι που το καθεστώς δεν περίμενε. Ξεκινώντας από την πόλη του Σιντί Μπουζίντ, όπου ζούσε ο Μοχάμεντ Μπουαζίζι , και με αρχικό πυρήνα την άνεργη νεολαία, εξαπλώθηκε σιγά σιγά σε όλη τη χώρα και μετατράπηκε σε παλλαϊκή εξέγερση, με τους εργαζόμενους να παίρνουν τη σκυτάλη της συμμετοχής από τους ανέργους, τους δικηγόρους και τους καλλιτέχνες να προκηρύσσουν απεργίες και την αντίσταση να φτάνει στην πρωτεύουσα. Και αυτό παρά την εκκωφαντική σιωπή που τηρούνταν ευλαβικά από όλα τα μέσα ενημέρωσης της χώρας, που ελεγχόταν από το καθεστώς. Για εβδομάδες το μόνο που έφτανε στα αυτιά των Τυνήσιων ήταν τα διαγγέλματα του προέδρου.
Το επόμενο όπλο του καθεστώτος ήταν , αναμενόμενα, η βίαιη καταστολή. Όλες οι μονάδες της αστυνομίας ήταν στον δρόμο, ανάμεσά τους και ελεύθεροι σκοπευτές. Η εξέγερση αυτή σημαδεύτηκε από 100 νεκρούς σύμφωνα με τον ΟΗΕ. Είναι επίσης χαρακτηριστικό ότι το καθεστώς έφτασε στο σημείο να κλείσει όλα τα σχολεία και τα πανεπιστήμια της χώρας στην προσπάθειά του να μην εμπλακούν στην εξέγερση που είχε ήδη ξεκινήσει. Η κίνηση αυτή του καθεστώτος καταγγέλθηκε από την Γενική Ένωση των Φοιτητών (UGET), ένωση παράνομη για πολλά χρόνια. Στο ξεκίνημα του, το κίνημα υποτιμήθηκε και από τα συνδικάτα της χώρας, που τελικά εγκαίρως κινητοποιήθηκαν. Με αποτέλεσμα όταν το Γενικό Συνδικάτο Εργατών της Τυνησίας (UGTT) καταδίκασε την βίαιη καταστολή και έδωσε το πράσινο φως για τοπικά καλέσματα σε γενικές απεργίες στις αρχές του Γενάρη, αλλά και ανακοίνωσε την γενική απεργία και το ραντεβού στην Τύνιδα, πια να έχει ξεπεραστεί από το κίνημα που ήταν σε πορεία ευθείας σύγκρουσης με το καθεστώς. Οι κινητοποιήσεις βέβαια στέφθηκαν με απόλυτη επιτυχία.
Ο κοινωνικός χαρακτήρας αυτού που τα δυτικά μέσα και η μεταβατική κυβέρνηση βαφτίζουν «επανάσταση της αξιοπρέπειας και την ελευθερίας» στοχεύοντας στην ενσωμάτωση στο υπάρχον πολιτικό σκηνικό, είναι αδιαμφισβήτητος. Οι πολιτικές δυνάμεις που θα μπορούσαν να παίξουν καίριο ρόλο υπό διαφορετικές συνθήκες, είχαν ήδη αποδυναμωθεί και κατασταλεί από το καθεστώς.
Η πραγματική πολιτική αξία και επικινδυνότητα της εξέγερσης ήρθε να επιβεβαιωθεί και όταν ο Μπεν Άλι κατέβασε τον στρατό στον δρόμο. Οι σκηνές στρατιωτών και διαδηλωτών να πανηγυρίζουν μαζί, ήταν το τελευταίο χτύπημα στο καθεστώς.
Ένας μήνας κινητοποιήσεων, που πήραν τον χαρακτήρα της εξέγερσης και κατέληξαν να ονομαστούν η πρώτη επανάσταση του σύγχρονου αραβικού κόσμου, ήταν αρκετός για να ανατρέψει σχεδόν 25 χρόνια ουσιαστικής δικτατορίας στην Τυνησία και να οδηγήσει τον σχεδόν ισόβιο πρόεδρο Ζιν Αμπιντίν Μπεν Αλί στο να εγκαταλείψει κυνηγημένος την χώρα.
Ο φυγάς πρόεδρος της Τυνησίας Μπεν Αλι ήταν το χαϊδεμένο παιδί του ΔΝΤ και όλου του διεθνούς συστήματος του κεφαλαίου. Είχε μάλιστα παρασημοφορήσει τον Στρος Καν με τον τίτλο του «Ανώτερου Αξιωματικού του Τάγματος για τη Δημοκρατία. Το κόμμα του ήταν μέλος της … Σοσιαλιστικής Διεθνούς. Μετά την πτώση του οι κινήσεις των ισχυρών αποκάλυψαν τον κρυφό τους πανικό και την ανάγκη τους να ελέγξουν την κατάσταση. Χαρακτηριστικά μέχρι και η Σοσιαλιστική Διεθνής με πρόεδρο τον δικό μας Γ. Α. Παπανδρέου , διέγραψε το κόμμα του Μπεν Αλί, σε μια κίνηση καθαρού εντυπωσιασμού. Ενώ στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σοσιαλιστές και συντηρητικοί μπλόκαραν την έκδοση ψηφίσματος συμπαράστασης στον λαό της Τυνησίας, στη Γαλλία, χώρα με στενούς οικονομικούς αλλά και πολιτικούς δεσμούς με το καθεστώς Αλί η υπουργός Εξωτερικών κατηγορείται ότι θέλησε να στείλει υλική βοήθεια προς το καθεστός για την καταστολής της εξέγερσης.
Ο φόβος…
«Δεν σας φοβόμαστε πια, προδότες»
Ήταν το σύνθημα που κυριάρχησε στους δρόμους των μεγάλων πόλεων της Τυνησίας. Μπορεί ο ίδιος ο Μπεν Αλί να έκανε κάθε προσπάθεια, στα πλαίσια της αυταρχικής εξουσίας του, να καταστείλει μια μεγαλειώδη εξέγερση, με τρία διαγγέλματα, όπου έταξε από θέσεις εργασίας μέχρι και μείωση της τιμής της ζάχαρης, του ψωμιού και του γάλακτος, ελευθερία του Τύπου και πάταξη της διαφθοράς, όμως η ιστορική αλλαγή είχε πια ξεφύγει από τον έλεγχό του. Και οι εξεγερμένες συνειδήσεις βρίσκονται πια σε πορεία συνεχούς διεκδίκησης, μια πορεία που δεν έχει καταφέρει να ανακόψει ούτε και η πτώση του καθεστώτος αλλά ούτε και η προσπάθεια του υπάρχοντος πολιτικού κατεστημένου να δημιουργήσει μεταβατική κυβέρνηση ώστε να ενσωματώσει τις αντιστάσεις.
Σχεδόν εφτά μήνες συμπληρώνονται από τότε που η σπίθα της εξέγερσης άναψε στην Τυνησία για να μεταδοθεί στην Αίγυπτο, την Αλγερία, το Μπαχρέιν, την Ιορδανία, τη Συρία, τη Λιβύη και την Υεμένη.
Με τις οικονομίες τους βαθιά στο κόκκινο, την ανεργία σε άνοδο και τον τουρισμό σε ελεύθερη πτώση, αυτές οι αραβικές χώρες διαπιστώνουν τώρα ότι η μετάβαση στην υγιή δημοκρατία κοστίζει ακριβά.
Αυτός είναι ο κύκλος της ζωής των επαναστάσεων: αυτό που ξεκινά με ενθουσιώδη πλήθη σύντομα δίνει τη θέση του σε μια δεύτερη φάση, αυτή της οικονομικής παράλυσης. Το ίδιο συνέβη στη Γαλλία μετά την αρχική ευφορία του 1789 και στη Ρωσία μετά το 1917.
Κλείνοντας θα ήθελα ειλικρινά να λάβω την απάντηση από τον καθένα σας στο ερώτημα ΠΟΙΟ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΑΠΟΔΕΚΤΟ ΚΟΣΤΟΣ ΜΙΑΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ ΜΕ ΣΚΟΠΟ ΤΗΝ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΥΓΙΟΥΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ.
Η δική μου απάντηση ταυτίζεται με εκείνη που έδωσε ο Μοχάμεντ Μπουαζίζι ΟΠΟΙΟΔΗΠΟΤΕ.
Ελπίζω να μην σας έκανα να βαρεθείτε.
Πρόσφατα σχόλια